Limyra Antik Kenti

Limyra Antik Kenti

Antalya'nın Finike ilçesinde bulunan Limyra Antik Kenti, Likya Bölgesi'nin önemli kentlerinden biridir. Güney eteklerinde erken dönem yapılarından oluşan akropol ve hemen güneyinde Roma ve Bizans dönemlerine ait surların içerisinde kalan alanı kapsamaktadır. Kentin ismi Likçe yazıtlarca “Zemuri” olarak geçmektedir. Kent, MÖ 5. yüzyıldan itibaren yerleşim görmektedir. Limyra’nın en parlak ve aktif dönemi MÖ 4. yüzyıldır. Kentin Likya’nın başkenti olduğu bu dönem Likya Kralı Perikle dönemidir.

Bölgenin tarihine ilişkin kayıtlardan Kral Perikle’nin Likya Birliği’ni kurmaya ve egemenlik alanını genişletmeye çalıştığı anlaşılmaktadır. Limyra’nın Perikle döneminden sonraki en parlak dönemi MS 2. ve 3. yüzyıllardır. Kent, zaman zaman yaşanan büyük depremler sebebiyle zarar görse de tekrar inşa edilmiştir. Bizans Dönemi’nde piskoposluk merkezi olan kent, 8. ve 9. yüzyıllarda gerçekleşen Arap akınları sonrası terk edilmiştir.

Limyra, tarihi boyunca önemli bir Likya şehri olmuş ve zenginlik ve güç açısından diğer şehirlerle rekabet etmiştir. Kent, Likya döneminden Roma dönemine kadar birçok farklı kültürün etkisi altında kalmıştır. Likya döneminden günümüze kalan kalıntılar arasında tiyatro, agora (pazar yeri), surlar, mezarlar ve tapınaklar bulunmaktadır.

Kentin kuzeyinde yer alan akropol, bir iç kale ve aşağı kaleden oluşmaktadır. Aşağı kalede sur, sarnıçlar, Bizans Dönemi’ne ait bir kilise ve Perikle Heroonu yer almaktadır. Kral Perikle’ye ait bu anıt MÖ 4. yüzyıla tarihlenir ve Xanthos Antik Kenti’ndeki Nereidler Anıtı’na olan benzerliğiyle dikkat çeker. Anıta ait önemli parçalar bugün Antalya Arkeoloji Müzesi’nde sergilenmektedir.

Akropolün düzlüğe ulaştığı yerde Turunçova-Kumluca karayolunu kenarında, orijinali Hellenistik Döneme ait olan ve MS 141 yılında büyük bir onarım geçiren 8000 kişi kapasiteli tiyatro yer almaktadır. Karayolunun güneyi; Limyros çayı ile doğu ve batı olmak üzere bölünmüş iki ayrı ada halindedir. Limyros’un batısında yer alan ve Erken Bizans dönemine ait olan surun içindeki alan doğudaki alana göre daha eski yapılardan oluşmaktadır. Bu alanda yer alan önemli yapılardan biri surun güney duvarı içerisinde yer alan Ptolemaion isimli anıttır. Hellenistik Dönem’e tarihlenen bu anıta ait parçalar Antalya Arkeoloji Müzesi’nde sergilenen ne Limyra Antik Kenti’ne ait oldukça önemli buluntulardır. Alandaki yapıların en önemlilerinden biri Roma İmparatoru Augustus’un manevi oğlu Gaius Caesar için yapılmış olan anıtsal mezardır. MS 4. Yüzyıla tarihlenen bu anıt mezar, Kudüs’ten Roma’ya dönen Ceasar’ın burada ölmesi sebebiyle inşa edilmiştir.

Limyra, Likya Bölgesi’nin en fazla kaya mezarına sahip kentlerinden biri olması yönüyle de önemlidir. Kentte sayıları dört yüzü aşan kaya mezarı bulunmaktadır. Mezarların pek çoğunda Likya diliyle yazılmış kitabeler bulunduğundan isimleri bilinmektedir. 

Limyra Antik Kenti’nin kalıntıları 1838 yılında Charles Fellows tesadüfen görmüş ve araştırma yapmak için iki yıl sonra tekrar gelmiştir. Daha sonra 1842 yılında J.A. Schönborn tarafından ziyaret edilmiştir. Onun ardından İngiliz araştırmacılar Spratte ve Forbes, Limyros Çayı'ndan yukarıya doğru ilerleyerek kalıntılarla karşılaşmıştır. Spratt ve Forbes'den sonra uzun bir süre Limyra ile ilgili araştırma yapılmamıştır. 1965 yılında Alman Arkeıoloji Enstitüsü uzmanı J. Borchart, Myra’da yüzey araştırması yaptığı sırada Limyra’yı da ziyaret etmiş, 1969 – 1974 yılları arasında burada kazı çalışmaları yapmıştır. Bugün Limyra’daki kazı çalışmaları Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Avusturya Arkeoloji Enstitüsü iş birliği ile Dr. Martin Seyer başkanlığında devam etmektedir.

Limyra Antik Kenti, tarihi ve arkeolojik önemiyle ziyaretçiler için ilgi çekici bir yerdir. Tiyatro, agora ve diğer yapılar, antik kentin eski ihtişamını yansıtmaktadır. Ayrıca kent, doğal güzellikleriyle de ünlüdür ve çevresindeki dağlık alanlar ve nehirler ziyaretçilere doğa yürüyüşleri ve piknik olanakları sunmaktadır.

Görsel Kaynak: Türkiye Kültür Portalı

Arkeolojiye dair daha fazla içerik için Arkhe Arkeoloji Dergisi ve Arkhe Kitap bölümlerini ziyaret etmeyi unutmayın.