Orpheus Mozaiği'nin eve dönüş hikâyesi

Kaçırılan eserlerimizden Orpheus Mozaiği'nin eve dönüş hikâyesi

MS 194 yılına tarihlenen ve 1980'li yıllarda yapılan bir kaçak kazı ile ortaya çıkarılan eser önce Avrupa'ya ardından Amerika Birleşik Devletleri'ne kaçırılmıştır. Eserin Dallas Sanat Müzesi'nde sergilendiğinin öğrenilmesi sonrası yapılan araştırmalar mozaik panonun Şanlıurfa (Edessa) bölgesine ait Süryani mozaikleriyle benzerliği anlaşılmıştır. 2012 yılında eserin yasa dışı yollarla Türkiye'den çıkarıldığına dair Şanlıurfa Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından soruşturma başlatılmış ve deliller toplanmıştır. Soruşturma sırasında kaçak kazı yapılırken mozaik panonun kaçakçılar tarafından yerinden sökülmeden öncesinde çekilen fotoğraflarına ulaşılmış ve bu fotoğraflar Dallas Sanat Müzesi'ne gönderilmiştir. 

Yapılan görüşmelerin ardından 3 Aralık 2012 tarihinde Kültür ve Turizm Bakanlığı'nı temsilen bir heyet Dallas Sanat Müzesi'ne gitmiş ve bir mutabakat zaptı imzalayarak eseri teslim almıştır. 
6 Aralık 2012'de Türkiye'ye getirilen eser, 2 yıl İstanbul Arkeoloji Müzeleri'nde sergilenmesinin ardından Şanlıurfa Haleplibahçe Mozaik Müzesi'ne taşınmıştır.

Mozaik panoda Frig başlıklı Orpheus sağa dönük biçimde oturarak lir çalmaktadır. Solunda aslan, ayı, leopar ve domuz, sağında dağ keçisi ve at, sol üst köşede ise kuşlar Orpheus'un çaldığı liri dinlemektedir. 
Dikdörtgen bir pano içersinde Süryanice bir yazının yer aldığı mozaik, bir zamanlar bir kaya mezarının tabanını süslemekteydi. 

Orpheus Mozaiği, Edessa/ Şanlıurfa mozaikleri arasında en eski tarihli olmasının yanı sıra üzerinde sanatçı "Bar Saged" isminin bulunması sebebiyle de önemlidir.

Arkeolojiye dair daha fazla içerik için Arkhe Arkeoloji Dergisi, Arkhe Konsept ve Arkhe Kitap bölümlerini ziyaret etmeyi unutmayın.