Sanat ve Yanılsama

Resim Yoluyla Betimlemenin Psikolojisi

E. H. Gombrich

Kenneth Clarke’ın “okuduğum en başarılı sanat kitaplarından biri” olarak tanımladığı, Sanat ve Yanılsama klasik bir çalışma. Bu kitap basit bir soruya yanıt arıyor: sanat yapıtlarında niye ‘üslup’ diye tanımladığımız bir özellik var? Göründüğünün aksine basit bir yanıtı olmayan bu sorunun cevabını bulmak, resimde betimlemenin tarihi ve psikolojisi üzerine kapsamlı bir araştırma gerektiriyor. Profesör Gombrich bu kitapta, betimlemede benzerliğe ulaşmanın göründüğünden de zor olduğunu gösterirken, doğanın taklidi, geleneğin işlevi, soyutlama sorunu, perspektifin geçerliliği ve ifadenin yorumu gibi konularda eski ve yeni fikirleri gözden geçirip yeniden değerlendiriyor.

İlk olarak 1960’ta yayımlanan Sanat ve Yanılsama, sanatla ilgilenen herkesin okuması gereken temel bir kaynak. Gombrich çalışmasının amacını şu şekilde açıklıyor:

“Kitabın amacı eski görüşü çürütmek değil, modern ruhbilimsel bilgilerin ışığında gerekçelendirmek ve daha ayrımlaşmış bir konuma getirmektir. Şöyle de denebilir: Sanatın Öyküsü’nde, görmenin doğasına ilişkin geleneksel bir kuramın, betimleme üsluplarının tarihine uygulanması sözkonusuydu. Sanat ve Yanılsama adlı bu kitabımda ise kendimi daha güç bir işle görevlendirerek, sanat tarihini, bu kuramsal temelleri doğrudan sınamak ve araştırmak için kullanmayı amaçladım.”

Kasım 2001’de ölen Professor Sir Ernst Gombrich, döneminin en önemli ve etkili sanat tarihçilerindendi. Viyana’da 1909’da doğan Gombrich, 1936’da Londra’daki Warburg Enstitüsü’nde çalışmaya başladı. Londra Üniversitesi’nde 1959’dan, 1976’da emekli olana kadar, hem yönetici hem de Klasik Gelenek Tarih Profesörü olarak görev yaptı. 1950’de yayımlanan en önemli kitabı Sanatın Öyküsü, sanat tarihinin temel metinlerinden biridir.