Osmanlı’da Son Fasıl-Savaş, Devrim Ve Ortadoğu’nun Şekillenişi 1908 - 1923

Yazar: Sean McMeekin

Osmanlı’da Son Fasıl, 20. yüzyılı Osmanlı’nın gözünden şaşırtıcı bir yaklaşımla yeniden anlatırken, Birinci Dünya Savaşı’nı ve günümüz Ortadoğu’sunu daha iyi kavramamızı sağlayacak yeni görüşler sunuyor.

Osmanlı İmparatorluğu ve ardılı devletler 1911-1923 yılları arasında başta Birinci Dünya Savaşı olmak üzere bir dizi savaş deneyimi yaşadı. Sean McMeekin iyi bildiğimizi sandığımız bu deneyim hakkında aslında ne kadar az şey bildiğimizi gösteriyor. Yazarın yeni açılan Osmanlı ve Rus arşivlerinde yıllarca yürüttüğü araştırmalara dayanan Osmanlı’da Son Fasıl, savaş sonrası Ortadoğu’da istikrarsız bir yeni düzene yol açan büyük stratejik anlatıya ışık tutuyor.

İngiliz, Alman, Fransız, Amerikan ve Avusturya-Macaristan kaynaklarından da yararlanan McMeekin, modern Türkiye’nin doğuşunu ve kalan Osmanlı topraklarının durumunu eşine ender rastlanır bir yetkinlikle anlatıyor. İmparatorluğun çözülüşüne eşlik eden etnik-dinsel buhran ve zorunlu göç, Balfour Bildirisi, halifeliğin yıkılışı, Irak ile Suriye’nin paylaşılması gibi meselelerde yeni bir perspektif ortaya koyarak, bu meselelerin günümüze dek yansıyan sonuçlarını berrak bir odağa oturtuyor.

Bir tarih kitabının güncel öneme sahip tarihsel bir konuya ilişkin yerleşik anlayışımıza tamamen yeni bir şekil vermesinin örneğine az rastlanır. Osmanlı’da Son Fasıl işte bunu başarıyor.

“McMeekin altı yüzyıllık bir imparatorluğa son veren, Ortadoğu haritasını yeniden çizerken kültürünü de yeniden şekillendiren, Birinci Dünya Savaşı’nın başlamasında ve ona (geçici olarak) son veren barışta önemli bir rol oynayan12 yıllık Osmanlı Veraset Savaşı’nın (1911-1923) bu dengeli ve kapsamlı analizinde Avrupa’nın dört bir yanındaki arşivlerden çok sayıda yeni malzemeyi bir araya getiriyor.”

- Dennis Showalter, Colorado College Tarih Profesörü